พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกปัฏฐาน] 67. อุปาทาทุกะ 1. ปฏิจจวาร
สภาวธรรมที่เป็นอุปาทายรูปอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทายรูปเกิดขึ้นเพราะ
นอินทรียปัจจัย ได้แก่ รูปชีวิตินทรีย์อาศัยมหาภูตรูปของเหล่าอสัญญสัตตพรหมที่
เป็นภายนอก ที่มีอาหารเป็นสมุฏฐาน ที่มีอุตุเป็นสมุฏฐานเกิดขึ้น
สภาวธรรมที่เป็นอุปาทายรูปและที่ไม่เป็นอุปาทายรูปอาศัยสภาวธรรมที่ไม่
เป็นอุปาทายรูปเกิดขึ้นเพราะนอินทรียปัจจัย ได้แก่ ... อาศัยมหาภูตรูป 1 ที่
เป็นภายนอก ที่มีอาหารเป็นสมุฏฐาน ที่มีอุตุเป็นสมุฏฐาน ฯลฯ (3)
นฌานปัจจัยเป็นต้น
[381] สภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทายรูปอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทายรูป
เกิดขึ้นเพราะนฌานปัจจัย ได้แก่ ขันธ์ 3 อาศัยขันธ์ 1 ที่สหรคตด้วย
ปัญจวิญญาณเกิดขึ้น ฯลฯ อาศัยขันธ์ 2 ฯลฯ ของเหล่าอสัญญสัตตพรหมที่
เป็นภายนอก ซึ่งมีอาหารเป็นสมุฏฐาน มีอุตุเป็นสมุฏฐาน ฯลฯ มหาภูตรูป 2
อาศัยมหาภูตรูป 2 เกิดขึ้น (1)
สภาวธรรมที่เป็นอุปาทายรูปอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทายรูปเกิดขึ้น
เพราะนฌานปัจจัย ได้แก่ กฏัตตารูปที่เป็นอุปาทายรูปอาศัยมหาภูตรูปของเหล่า
อสัญญสัตตพรหมที่เป็นภายนอก ซึ่งมีอาหารเป็นสมุฏฐาน มีอุตุเป็นสมุฏฐาน
เกิดขึ้น (2)
สภาวธรรมที่เป็นอุปาทายรูปและที่ไม่เป็นอุปาทายรูปอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น
อุปาทายรูปเกิดขึ้นเพราะนฌานปัจจัย ได้แก่ มหาภูตรูป 3 อาศัยมหาภูตรูป 1
ของเหล่าอสัญญสัตตพรหมที่เป็นภายนอก ที่มีอาหารเป็นสมุฏฐาน ที่มีอุตุเป็น
สมุฏฐานเกิดขึ้น ฯลฯ อาศัยมหาภูตรูป 2 ฯลฯ กฏัตตารูปที่เป็นอุปาทายรูป
และอุปาทายรูปอาศัยมหาภูตรูปเกิดขึ้น (3)
สภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทายรูปอาศัยสภาวธรรมที่เป็นอุปาทายรูปเกิดขึ้น
เพราะนมัคคปัจจัย มี 5 วาระ เพราะนสัมปยุตตปัจจัย มี 3 วาระ
นวิปปยุตตปัจจัยเป็นต้น
[382] สภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทายรูปอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทายรูป
เกิดขึ้นเพราะนวิปปยุตตปัจจัย ได้แก่ ในอรูปาวจรภูมิ ขันธ์ 3 อาศัยขันธ์ 1 ที่
พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกปัฏฐาน] 67. อุปาทาทุกะ 1. ปฏิจจวาร
ไม่เป็นอุปาทายรูปเกิดขึ้น ฯลฯ อาศัยขันธ์ 2 ฯลฯ อาศัยมหาภูตรูป 1 ของเหล่า
อสัญญสัตตพรหมที่เป็นภายนอก ที่มีอาหารเป็นสมุฏฐาน ที่มีอุตุเป็นสมุฏฐาน
ฯลฯ (1)
สภาวธรรมที่เป็นอุปาทายรูปอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นอุปาทายรูปเกิดขึ้น
เพราะนวิปปยุตตปัจจัย ได้แก่ กฏัตตารูปที่เป็นอุปาทายรูป และอุปาทายรูปอาศัย
มหาภูตรูปของเหล่าอสัญญสัตตพรหมที่เป็นภายนอก ที่มีอาหารเป็นสมุฏฐาน
ที่มีอุตุเป็นสมุฏฐานเกิดขึ้น (2)
สภาวธรรมที่เป็นอุปาทายรูปและที่ไม่เป็นอุปาทายรูปอาศัยสภาวธรรมที่ไม่
เป็นอุปาทายรูปเกิดขึ้นเพราะนวิปปยุตตปัจจัย ได้แก่ มหาภูตรูป 3 และอุปาทายรูป
อาศัยมหาภูตรูป 1 ที่เป็นภายนอก ที่มีอาหารเป็นสมุฏฐาน ที่มีอุตุเป็นสมุฏฐาน
เกิดขึ้น ฯลฯ มหาภูตรูป 2 และอุปาทายรูปอาศัยมหาภูตรูป 2 เกิดขึ้น
สําหรับอสัญญสัตตพรหม มหาภูตรูป 3 และกฏัตตารูปที่เป็นอุปาทายรูปอาศัย
มหาภูตรูป 1 เกิดขึ้น ฯลฯ มหาภูตรูป 2 และกฏัตตารูปที่เป็นอุปาทายรูป
อาศัยมหาภูตรูป 2 เกิดขึ้น เพราะโนนัตถิปัจจัย เพราะโนวิคตปัจจัย (3)
2. ปัจจยปัจจนียะ 2. สังขยาวาร
สุทธนัย
[383] นเหตุปัจจัย มี 5 วาระ
นอารัมมณปัจจัย มี 3 วาระ
นอธิปติปัจจัย มี 5 วาระ
นอนันตรปัจจัย มี 3 วาระ
นสมนันตรปัจจัย มี 3 วาระ
นอัญญมัญญปัจจัย มี 3 วาระ
นอุปนิสสยปัจจัย มี 3 วาระ
นปุเรชาตปัจจัย มี 5 วาระ
